MỤC LỤC [Ẩn]
LỜI GIỚI THIỆU
Lịch sử Việt Nam có từ rất lâu đời. Nhà nước Việt Nam cũng hình thành từ rất sớm với một bộ máy quan lại luôn được cải tổ theo sự phát triển của xã hội. Nhiều chức quan mới được đặt thêm trong lúc không ít những chức quan cũ bị bãi bỏ. Có những chức quan tồn tại rất nhiều đời nhưng địa vị, quyển hạn thì không ngừng thay đổi. Trong những triều đại vua chúa xưa có những sách "chí", "biểu”, "hội điển", "thông khảo", "thông điển”, v.v... chép lại quan chế các đời nhưng hầu như đêu sơ lược, khó hiểu, và thường chỉ chép một triểu một đại. Có thể nói, không có sách nào chuyên khảo về quan chức đủ cho ta biết rõ ràng về nguồn gốc, chức quyền, địa vị, tính chất, hệ thống, đổi thay của các chức quan trong lịch sử, khiến cho việc đọc sử, học sử của chúng ta ngày nay gập rất nhiều khó khăn, ở nước ta khó khăn càng nhiều vì sử sách tham khảo quá thiếu thốn.
Chúng tôi đã từng nhận được không ít thư từ khắp nơi hỏi về chức tước của quan lại thời xưa. Dù là một Viện chuyên nghiên cứu về lịch sử, chúng tôi cũng không khỏi lúng túng khi trả lời.
PGS.TS. Đỗ Văn Ninh - một cán bộ làm việc nhiều năm tại Viện Sử học, đã bỏ nhiều công sức tim hiểu về chức quan trong lịch sử Việt Nam, đặc biệt là chức quan trong lịch sử cổ-trung đại. Ban đầu, việc tìm hiểu chỉ để phục vụ việc nghiên cứu những vấn đề khác, nhưng khi tư liệu đã tích lũy được tương đối phong phủ thì vấn đề "chức quan” trở thành đề tài chuyên khảo, được liệt vào một hạng-mục đề tải nghiên cứu của Viện Sử học.
Sau 3 năm khảo cứu biên soạn, PGS.TS. Đỗ Văn Ninh đã hoàn thành bản thảo với gần 2.000 mục từ. sắp xếp theo vần chữ cái để tra cứu theo hình thức từ điển và đặt tên là "Từ điển chức quan Việt Nam".
Dù rằng, theo tác giả, công trình chưa được đầy đủ, Viện Sử học khuyến khích công bố để tạm phục vụ kịp thời, đáp ứng nhu cầu của đông người đọc và học sử trong cả nước.
Những từ mục trong từ điển này đã giúp hiểu biết vé nguồn gốc ra đời dung hàm chứa trong mỗi chức danh không những chỉ giúp ta hiểu rõ hơn trí, chức quyền của những nhân vật lịch sử mà còn giúp ta nghiên cứu về đế chế các thời và từ đó nghiên cứu vế chính trị học, pháp luật học và nhiều vấn đề khoa học liên quan khác.
Xuất bản công trình này, chúng tôi muốn giới thiệu với bạn đọc một sách công cụ cần có với mọi người. Chúng tôi xin mượn công trình này làm câu trả lời bạn yêu sử bốn phương đã từng gửi tới chúng tôi
Tác giả vẫn đang cần cù bổ sung và sửa chữa chuẩn bị cho những lần sau. Chúng tôi mong sẽ lại được giới thiệu lần nữa cuốn sách đầy đủ hơn, hoàn thiện hơn.
Hà Nội, tháng 2 năm 2001
PGS.TS. TRẦN ĐỨC CƯỜNG
VIỆN TRƯỞNG VIỆN SỬ HỌC
Một số hình ảnh về Bảng tra từ
