MỤC LỤC [Ẩn]
Chu sa là gì?
Chu sa hay thần sa, đan sa, xích đan, cống sa, là các tên gọi dành cho loại khoáng vật cinnabarit của thủy ngân sẵn có trong tự nhiên, có màu đỏ. Thành phần chính của nó là sulfua thủy ngân (II) (HgS). Chu sa nói chung được tìm thấy trong dạng khối lớn, hột hay giống như đất và có màu từ đỏ son tới đỏ sẫm như gạch. Nguồn gốc của chu sa ở tỉnh Hồ Nam Trung Quốc, trước đây vùng này gọi là châu Thần cho nên tảng đá chu sa được khai thác ở đây còn được gọi là thần sa.
Đá chu sa và bột chu sa
Ứng dụng chu sa vào sản xuất mực ấn
Chu sa được sử dụng để chế tạo mực ấn chu và sử dụng trong y học. Trong y học, chu sa được sử dụng để trấn tâm an thần, thanh nhiệt giải độc. Trong mực ấn thì chu sa là thành phần quan trọng tạo lên màu đỏ của mực ấn chu sa. Những loại mực ấn rẻ tiền thành phần thường là hóa chất công nghiệp. Vì vậy, căn cứ vào nguyên liệu có thể chia mực ấn làm 2 loại: Mực ấn màu tự nhiên và mực ấn màu công nghiệp. Mực ấn chu sa tự nhiên màu sắc tươi mà trầm ổn, cảm giác mạnh, điều này không có ở mực ấn màu công nghiệp. Mực ấn chu sa tự nhiên sau khi đóng dấu có thể lưu giữ màu sắc lâu dài (bền màu). Thậm chí mấy chục năm sau không bị phai màu. Ngược lại, màu công nghiệp sẽ dễ bị phai màu, thấm dầu và biến dạng.
Mực ấn chu sa có thành phần gồm: Chu sa, dầu thực vật (dầu hạt cải), sáp ong (hoàng lạp, bạch lạp), sợi thực vật (lá ngải) và hương liệu tự nhiên.
Cách sử dụng mực ấn chu sa:
Trước khi sử dụng mực ấn phải trộn đều mực. Nếu không trộn đều mực thì hiệu quả của mực ấn không được cao. Mực ấn không phải càng ướt càng tốt hoặc càng khô càng tốt. Nếu đóng triện khắc dương (chu văn/ nét nổi) thì nên dùng mực khô một chút sẽ tốt hơn, vì nó sẽ làm cho đường nét không bị quá phô trương, càng thanh thoát. Còn đối với triện khắc âm (bạch văn/ khắc chìm) thì nền dùng mực ướt một chút sẽ tốt hơn, vì nó sẽ làm cho những nét chữ trắng trở nên rõ ràng, mạnh mẽ hơn.
Dương văn 陽文 (chu văn 朱文):
chữ đỏ trên nền trắng.
Âm văn 陰文 (bạch văn 白文):
chữ trắng trên nền đỏ.
Mực ấn chu sa chịu sự ảnh hưởng của thời tiết, ví dụ mùa hạ sẽ thấy mực ẩm ướt hơn. Mực ấn khi dùng ở mùa đông đã khô nhưng khi đến mùa hè có thể vẫn dùng được. Giấy sử dụng cũng ảnh hưởng đến hiệu quả đóng dấu. Giấy Liên Sử (một loại giấy được sản xuất ở khu vực Giang Tây Trung Quốc, loại giấy này được làm bằng tre, trắng trơn, mịn) tương đối mỏng, khô đóng dấu sẽ đẹp hơn.
Cách đóng dấu mực ấn triện
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều nhãn hiệu mực ấn khác nhau. Trong số đó các nhãn hiệu mực ấn Tiềm Tuyền (潜泉印尼) và mực ấn Vân Bình (耘萍印尼) ở Thượng Hải, mực ấn Bát Bảo (八宝印泥) của Chương Châu, mực ấn Khương Tư (姜思) ở Tô Châu, mực ấn Vinh Bảo Trai (荣宝斋印泥) của Bắc Kinh.v.v.. tương đối nổi tiếng. Trong đó, mực ấn Tây Linh sản xuất ở Hàng Châu là nổi tiếng nhất.
Thư Pháp Dụng Phẩm